Kıbrıs Rum Kesimi’nin, Türkiye’nin itirazına karşın Ada’nın güneyinde doğalgaz aramaya başlaması, Akdeniz’de suların bir anda ısınmasına neden oldu. Ankara, önce New York’ta Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ile ‘Kıta Sahanlığı Anlaşması’ imzaladı.

KKTC de bu anlaşmaya dayanarak Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’na (TPAO), deniz sahasında petrol ve doğalgaz arama ruhsatı verdi. Ardındansa, açıklandığı gibi Piri Reis dün öğle saatlerinde İzmir’in Urla Limanı’nda yapılan törenle, ‘Vira Bismillah’ çekip, Doğu Akdeniz’de sismik araştırma için demir aldı.

HABERTÜRK, ‘Piri Reis’in rotasını ve özelliklerini ele aldı.

3 GÜN SONRA ANTALYA’DA

Adını ünlü Osmanlı denizcisi Kaptan-ı Derya Piri Reis’ten alan araştırma gemisinin 3 günlük yolculuğun ardından Antalya’ya ulaşması bekleniyor. Piri Reis’in, daha sonraki olası rotası ise KKTC kıyıları olacak. Enerji Bakanlığı yetkilileri, Piri Reis’in Ada’da hangi noktada sismik yapacağı konusunda kesin bilgi vermezken, çalışmaların sürdüğünü söylüyor.

“Ada’nın kuzeyinde KKTC’nin karasularında sismik yapılabilir” demekle yetiniyor. 9 Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Hüseyin Avni Benli, Akdeniz’e açılan Piri Reis’in seyir defterini ise şöyle anlatıyor:
“Türk ve dünya deniz tarihinde saygın bir yeri olan Kaptan-ı Derya Piri Reis’in adını taşıyan araştırma gemisi, 70’li yıllarda Yunanistan’ın Ege Denizi’nde ‘kıta sahanlığını’ gerekçe göstererek çıkardığı gerginlik üzerine 1978’de Almanya’dan satın alındı. Türkiye’nin ilk bilimsel deniz araştırma gemisi unvanını ise bugün de layıkıyla taşıyor.”

2 ÜNİVERSİTEDE GÖREV YAPTI

Piri Reis, 1978 yılından 1982’ye kadar Ege Üniversitesi’nde deniz araştırmalarında etkin rol aldı. Daha sonra 1982’de kurulan 9 Eylül Üniversitesi’ne devredildi. Gemi, bugüne değin başta Ege olmak üzere Karadeniz, Akdeniz ve Marmara Denizi’nde bilimsel araştırmalarda kullanıldı. 1987 yılında Yunanistan’ın Ege Denizi’nde petrol aramaya başlayacağını açıklamasının ardındansa Ege Denizi’ne gönderildi.

Prof. Benli, Piri Reis’in yılda 200 gün deniz seferi bulunduğunu aktarırken, “Denizlerde pek çok bilimsel çalışma yürütüyoruz. Balıkçılık, deniz kirliliği, sismik araştırmalar, mühendislik, deniz deşarjı ve kanalizasyon deşarjı gibi çalışmalar yapıyoruz” diyor.

200 ÇALIŞMAYA KATILDI

Prof. Benli, Piri Reis’in, 2 boyutlu sismik yapabilme (düşey olarak yerkabuğu hakkında bilgi verme) yeteneğini söylemeden geçemiyor. Benli, sismik çalışmaların kaç günde tamamlanacağı sorusunu ise “Bu çalışmalar tahminen 2 hafta kadar sürer” diye yanıtlıyor. Piri Reis’in kıyıya yanaşmadan yolculuğunun 20 gün sürebileceğini paylaşıyor.

Piri Reis, Türkiye’de halen (deniz jeolojisi ve jeofiziği çalışmaları da dahil) denizde bir dizi bilimsel çalışmaya elverişli tek eğitim gemisi konumunda bulunuyor. Benli, Piri Reis’in ‘işletmecilik maliyeti’nin son derece düşük, yakıtta da ‘cimri’ olduğunu söylüyor.

Benli, temmuz ayında Tuzla’da bir tersanede bakıma sokulan geminin, detaylı bir bakımdan geçtiğini ifade ediyor.

Piri Reis’in, bugüne kadar “Güney Akım Doğalgaz Geçiş Güzergâhı Etüdü’’ ve ‘’Türkiye’nin Demersal Balık Stoklarının Belirlenmesi Projesi’’ başta olmak üzere 200’ün üzerinde çalışmayı başarıyla gerçekleştirdiğini ise gururla dile getiriyor.

Piri Reis, değişik tekniklerle deniz dibindeki yer kabuğunun fotoğrafını çekecek. Uzmanlar, bu fotoğrafları katmanlarına göre değerlendirmeye tabi tutacak. Bu veriler ışığında petrol ve doğalgazla ilgili bulgular elde edilmesi amaçlanıyor.

GAZETE HABERTÜRK / OLCAY AYDİREK